Jak grać na flecie?

Gra na flecie nie jest bardzo trudna, choć tak jak wszystko, wymaga zaangażowania i odpowiedniej organizacji nauki. Często na tym instrumencie dzieci uczą się grać w szkole podstawowej na lekcjach muzyki. Godzina czy dwie spotkań w tygodniu nie wystarczają jednak na to, aby dokładnie poznać instrument i czuć się swobodnie, grając na nim. Potrzeba więcej praktyki i chęci. O tym, jak przebiega nauka gry na flecie, przeczytasz w tym artykule. Dowiesz się, jak ćwiczyć i jakie zagadnienia warto poznać, aby rozwijać się w tym kierunku. 

Rodzaje fletów

Nie ma wątpliwości co do tego, że granie na flecie jest przyjemniejsze, jeśli korzystasz z dobrej jakości instrumentu. Jego zakup jest więc kluczowy, bo wpływa w dużej mierze nie tylko na brzmienie melodii, ale też komfort gry i zadowolenie z niej. Flety można podzielić ze względu na materiał wykonania i na tej podstawie wyróżnić modele plastikowe i drewniane. Pierwsze z wymienionych są lżejsze i tańsze, wykazują też odporność na uszkodzenia m.in. zarysowania. Za zakupem fletów zrobionych z tworzyw sztucznych przemawia to, że są one łatwe w pielęgnacji i można myć je wodą. Niemniej jednak to modele wykonane z drewna zapewniają przyjemniejsze brzmienie, a to dla wielu osób jest decydującym czynnikiem. Owszem, ich pielęgnacja i konserwacja są bardziej skomplikowane, niemniej jednak można się tego nauczyć. 

Flet prosty to jeden z najprostszych w nauce instrumentów, a przy tym mający długoletnią tradycję. Flet zaliczany jest do grupy instrumentów dętych drewnianych i można wyróżnić wiele jego rodzajów: Sopranino (zakres dźwięków od f2 do g4), sopranowy (c2 do d4), altowy (f1 do g3), tenorowy (c1 do d3) i basowy (f do g2). Dzieci w szkołach najczęściej uczą się grać na flecie sopranowym. 

Flet składa się z główki, czyli górnego elementu z ustnikiem, który służy do wydobywania dźwięków. Drugim elementem jest korpus, na którym umieszczone są otwory, które zakrywa się lub odkrywa, w zależności od tego, jaki dźwięk chce się zagrać.

Nauka gry na flecie prostym – dlaczego warto?

Czasami wśród osób zainteresowanych nauką albo rodziców, chcących, aby ich dziecko rozwijało się muzycznie, pojawia się pytanie o to, dlaczego flet prosty to dobry wybór. Jego zaletą jest to, że ma on prostą budowę, jest lekki, a nauka gry na nim nie okazuje się tak bardzo wymagająca jak w przypadku innych, bardziej skomplikowanych instrumentów. Dzieci w szkole uczą się grać właśnie na flecie, ponieważ można go łatwo złożyć i swobodnie nosić w plecaku. Ten instrument to dobry wybór na początku muzycznej drogi. Istnieje mniejsze ryzyko, że osoba, która chce się uczyć, z uwagi na trudności szybko się podda i zniechęci do dalszego rozwoju.

Gra na flecie prostym dla początkujących – od czego zacząć?

Aby grać różne piosenki na flecie, które będą ładnie brzmiały, trzeba nauczyć się przede wszystkim odpowiedniego trzymania instrumentu. Komfort gry jest bardzo ważny i w dużej mierze wpływa na efekty, jakie możesz uzyskać w trakcie ćwiczeń. Do gry wykorzystuje się zarówno palce lewej, jak i prawej ręki. Pod spodem instrument ma jeden otwór (0), a poza tym 7 otworów (1-7). Kciuk lewej dłoni wykorzystuje się do zakrywania otworu z tyłu. Z kolei kciuk prawej dłoni podtrzymuje flet. Palec wskazujący, środkowy i serdeczny lewej dłoni umieszcza się na otworach od 1 do 3, kolejne przykrywa się palcami prawej ręki od wskazującego do małego.

Aby wydobywane dźwięki na flecie rzeczywiście były przyjemne, trzeba dbać nie tylko o sprawne zakrywanie i odsłanianie otworów. Na brzmienie wpływają też inne czynniki m.in. sposób, w jaki dmuchasz w ustnik. Nie możesz robić tego za mocno, ponieważ flet jest mały i nie potrzebuje takiej siły, jak w przypadku innych instrumentów dętych. Ustnik należy ustawić w ten sposób, aby górna warga delikatnie go podtrzymywała, a dolna stanowiła dla niego oparcie. Bardzo ważna jest też postawa ciała, o której na początku łatwo zapomnieć. Podbródek powinien być uniesiony, a plecy wyprostowane. Warto o tym pamiętać szczególnie podczas gry na siedząco. Otwory należy zamykać szczelnie, bo jeśli palce nie będą odpowiednio mocno przywierać do korpusu, z fletu będą wydobywać się mało przyjemne, lekko piszczące dźwięki. Jeśli na początku brzmienie poszczególnych dźwięków nie jest najlepsze, pamiętaj, że to normalne. Potrzeba czasu i ćwiczeń, aby opanować grę i zadbać o lepsze brzmienie utworów. Warto ćwiczyć codziennie, nawet po kilka minut. Efekty prawdopodobnie pojawią się szybciej, niż początkowo zakładałeś.

Chwyty, czyli jak zagrać na flecie

Aby opanować proste melodie na flet czy też bardziej skomplikowane utwory, trzeba dobrze poznać chwyty. Wystarczy, jak na początku przyswoisz ich osiem, wtedy już będziesz w stanie grać niektóre piosenki na flet. Osiem chwytów tworzy gamę C-dur. Dźwięk C uzyskuje się po zasłonięciu wszystkich otworów, w tym tego znajdującego się z tyłu korpusu. Idąc od dołu i odsłaniając po jednym otworze, wydobędziesz dźwięki: D, E, F, G, A i H. C2 na flecie gra się w ten sposób, że zasłania się drugi od góry otwór, a także ten znajdujący się z tyłu. Gama C-dur na flecie jest łatwa do przyswojenia i daje duże możliwości. 

W Internecie można znaleźć wiele przydatnych grafik, w których pokazane jest dokładnie, jak grać poszczególne dźwięki. Diagramy chwytów tworzone są w ten sposób, że pokazuje się, które otwory mają być zakryte lub odkryte. W związku z tym ich odczytanie nie stanowi problemu. Kółeczko zamalowane w całości oznacza, że otwór musi być szczelnie zakryty. Jeśli jest puste, otwór pozostaje odkryty. Może być też tak, że kółko będzie zamalowane do połowy. To oznacza, że otwór musisz zakryć tylko w części.

Warto korzystać z darmowych materiałów udostępnianych na różnych stronach internetowych. Kiedy już gama na flet C-dur nie będzie stanowiła dla Ciebie dużego wyzwania, możesz znaleźć tabelę, na której pokazanych jest więcej dźwięków, wraz z zaznaczeniem, w jaki sposób można wydobyć je z instrumentu. Takie grafiki bardzo pomagają w nauce na jej początkowym etapie. Nie trzeba znać zapisu nutowego, aby uczyć się dźwięków. Jak zagrać b na flecie prostym? Należy zamknąć otwory 0, 1, 3 oraz 4. Dźwięk b na flecie nie jest trudny do zapamiętania. Ułożenie palców również nie jest skomplikowane. Fis na flecie gra się w ten sposób, że zakrywa się wszystkie otwory poza 4. 

W jaki sposób się uczyć?

Wspomnieliśmy już na początku artykułu, że nauka gry na flecie prostym nie jest bardzo wymagająca. Nie trzeba poświęcać wielu lat na to, aby nauczyć się grać. Niemniej jednak potrzeba samozaparcia i motywacji do tego, aby ćwiczyć regularnie. Bez tego muzyka grana na flecie nie będzie brzmiała tak dobrze, jak powinna. Naukę gry na tym instrumencie mają dzieci w szkole podstawowej, zazwyczaj w klasie 4-6. Podczas zajęć mogą korzystać z pomocy nauczyciela, który wyjaśnia wszystkie trudne kwestie. Jeśli jednak Ty sam chcesz się nauczyć grać albo Twoje dziecko o tym marzy, a nie ma takich lekcji w szkole, możesz się zastanawiać, w jaki sposób zdobywać wiedzę. Internet jest miejscem, w którym można znaleźć wiele darmowych materiałów tworzonych przez nauczycieli i doświadczonych muzyków. Są też płatne, bardziej rozbudowane kursy, ale na samym początku warto bazować na tym, co jest ogólnodostępne. W księgarniach można też zakupić książki, w których przedstawione są w przejrzystej formie chwyty, nuty i znaki chromatyczne. Dodatkowo w tego typu opracowaniach dostępne są też ćwiczenia, nierzadko do zestawu dołączona jest płyta, na której zapisane są utwory. Korzystając z książki, możesz poznać m.in. znane piosenki na flet i nauczyć się je grać.

Dobrą bazą wiedzy mogą być też filmy instruktażowe udostępniane na YouTube. W języku polskim nie ma ich dużo, ale mimo wszystko można znaleźć ciekawe i przydatne informacje. Niektórzy do nauki gry na tym instrumencie wykorzystują aplikacje na telefon.